Alanya’da kültürel alanda büyük değişim
Alanya’da kültürel alanda büyük değişim
Antik dönemden beri Akdeniz havzasında önemli bir konumu olan Alanya, Alanya Belediyesi’nin katkılarıyla günümüzde Türkiye turizminin önemli cazibe merkezlerinden biri haline gelmiştir. Alanya, sadece denizi, kumu ve güneşi ile değil zengin tarihi ve arkeolojik kültürel mirası ile dikkat çekmekte.
Kızılkule Tophane Ekseni
Alanya Belediyesi, antik çağdan itibaren birçok medeniyete ev sahipliği yapan Alanya’nın kültürel mirasını korumak, gelecek nesillere aktarmak ve ulusal ve uluslararası platformda tanıtmak amacıyla ciddi ve bilinçli çalışmalar yürütmektedir. Bu çalışmalar sadece Alanya turizmine ve tanıtımına değil aynı zamanda Türkiye turizmine ve tanıtımına da önemli katkılar sağlamakta.
Tarihi kentlerin bir araya getirilmesi ve bu kentler arasında kentsel, kültürel ve doğal mirasın bir ortak miras anlayışıyla korunması ve yaşatılması amacıyla kurulan Tarihi Kentler Birliği üyesi olan Alanya Belediyesi’nin kültürel mirası koruma çalışmaları Tarihi Kentler Birliği tarafından ödüllendirilmiştir.
Tersane Osmanlı Çekelevesi
Alanya Belediyesi’ne ödül üstüne ödül
Alanya Belediyesi tarafından gerçekleştirilen restorasyonlardan, Liman surları, tünel yapısı, tersane kısmi restorasyonu, güvenli yürüyüş yolları sağlanması ve Ortaçağ tersanelerin en iyi korunmuşu olan beş gözlü tersane çağdaş bir “Denizcilik ve Gemi Müzesi”ne dönüştüren “Kızılkule- Tophane Ekseni” Projesi 2011 TKB uygulama ödülü; mülkiyeti Vakıflara ait Tophane mescidi 2008 TKB teşekkür ödülü ve 170’den fazla gemi graffitisi bulunan Gemili Mescidi 2012 TKB süreklilik ödülü restorasyonu; Kale Kapısı ya da Ana Giriş Kapısı 2012 TKB süreklilik ödülü, 13.yy yapısı Mecveddin Sarnıcı 2013 TKB süreklilik ödülü, Alanya Belediyesi Ömürlü Kemal Atlı Kültür Evi 2011 TKB uygulama ödülü, Alanya Belediyesi Kültür Evi ve Herbaryum 2012 TKB süreklilik ödülü, Alanya Kalesi Geleneksel El Sanatları Merkezi Sandık Emini Kayhanlar Evi 2013, TKB süreklilik ödülü Hasanağalar Konağı 2014 TKB süreklilik ödülü, mülkiyeti Vakıflara ait Hıdırellez/Aziz Georgios Kilisesi 2015 TKB teşekkür ödülü almıştır.
Restorasyon çalışmalarındaki ana hedef olan yapıların kullanımına uygun olarak yeniden işlevlendirilmesi doğrultusunda; geleneksel Alanya yaşantısını ve mimari öğelerini sergileyen Alanya Belediyesi Ömürlü Kemal Atlı Kültür Evi; üst katı sergilemeye ve Belediye’nin açtığı ücretsiz kurslara hizmet eden, zemin katı ise ilçe bazında ilk herbaryum olma özelliğini taşıyan Alanya Belediyesi Kültür Evi ve Herbaryum; Alanya’ya has ipekli dokumaların sergilendiği Alanya Kalesi Geleneksel El Sanatları Merkezi Sandık Emini Kayhanlar Evi, Alanya Belediyesi Hüseyin Azakoğlu Kent Müzesi ve Kent Belleği Merkezi Osmanlı dönemi tescilli geleneksel Alanya Evleri restore edilmiştir. Evlere giriş ücretsizdir.
Ömürlü Kemal Atlı "Hayat" Mekanı
Hasanağalar Konağı
Alanya’nın yoğun trafiğine sahip Şevket Tokuş Caddesi üzerinde bulunan tescilli yapı, geleneksel Alanya evlerinin en gösterişlilerden birisidir. Yapının dış cephelerinin sıvasız oluşu evin göze çarpan detaylarındandır. 1860’lardan sonra surların dışındaki düzlük alanda kurulan yeni kenti oluşturan geleneksel Alanya evlerinin bir örneği olan ve Cumhuriyet’in ilk dönemlerinde inşa edilen yapı hem tarih hem de kimlik açısından kenti temsil eden önemli bir kültür mirasıdır. 1926 tarihinde inşa edilen tescilli konut yapısı zaman içinde kullanım ihtiyacına yönelik değişiklikler geçirmiş ve 1989 yılından bu yana kullanılmamasından dolayı yıpranmıştır. Yapının korunması amacıyla öncelikle restorasyon karşılığında 30 yıllığına Alanya Belediyesi’ne bedelsiz tahsisi sağlanmış ve sonrasında Antalya Valiliği İl Özel Fonu yüzde 10’luk katkı payından sağlanan ödenek ile Belediye tarafından restorasyonu gerçekleştirilmiştir.
Döneminin sosyal ve mimari tüm detaylarını yansıtan yapı, restorasyonunun tamamlanmasının ardından Alanya Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü ve Başkanlık makamı olarak hizmete açılmıştır. Zemin katı ise çeşitli kültür aktivitelerinin yapılması amacıyla çok amaçlı olarak kullanılmaktadır.
Hıdırellez/Aziz Georgios Kilisesi
Alanya’nın 6.5 km Kuzeybatısında yer alan bir tepenin yamacında bulunan tek hacimli yapının kesin inşa tarihi ve yaptıran kişi konusunda bilgi yoktur. Alanya Müzesi’nde bulunan kitabesinden 1873 yılında onarım gördüğü ve 1923-24 yılında gerçekleşen mübadele öncesinde Alanya’da yaşayan Ortodoks Hıristiyanlar tarafından kullanıldığı bilinmektedir.
Mülkiyeti Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne ait olan yapı, her türlü bakım, onarım ve restorasyonu yapılması kaydıyla “ibadethane, kültür merkezi veya müze” olarak kullanılmak üzere 10 yıl süreyle tahsis edilmiştir.
Alanya Belediyesi tarafından bakımsızlık, doğal ve insan kaynaklı nedenlerden dolayı kısmen tahribata uğramış, özgün döşeme ve duvarları zarar görmüş olan yapı özgününe uygun olarak restore edilmiş, pencerelerde eskisinde olduğu gibi cam kullanılmamış, ahşap tablalı kepenkler yenilenmiş ve kapılar, yer döşemesi ile ahşap bağdadi tonoz sitemi aynı anlayışla onarılmıştır. Restorasyon çalışması Antalya Valiliği İl Özel Fonu yüzde 10’luk katkı payından sağlanan ödenekle gerçekleştirilmiştir.
Alanya’nın tarihçesi
UNESCO Dünya Miras Listesi adayı ve Alanya’nın en önemli kültürel miras değeri olan 6,5 kilometrelik surlarla çevrili ve içinde eski Alanya şehrini barındıran I. Derece Arkeolojik, Doğal, Tarihi ve Kentsel Sit Alanı olan Alanya Kalesi’nin bulunduğu yarımada Helenistik, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı medeniyetlerine ev sahipliği yapmıştır.
İlk kuruluş tarihinin ve kimler tarafından kurulduğu kesin olarak bilinmediği Alanya’dan ilk olarak M.Ö IV. yüzyılda coğrafyacı Scylax, Korakesion (Coracesium) olarak söz etmiştir. Strabon, Korakesion’u Kilikya’ya batıdan girildiği zaman, ilk görünen şehir olarak tanımlamış ve zaptedilmesi güç çok dik bir kaya üzerinde kurulmuş olduğunu belirtmiştir. Bizans döneminde Kalonoros (güzel dağ) adıyla, gemiciler için önemli bir yer belirleme noktası ve Akdeniz’in en işlek limanı olmuştur.
1221 yılında Kalonoros; kalenin sahibi Kyr Vart tarafından Anadolu Selçuklu Sultanı I. Alaaddin Keykubat’a teslim edildikten sonra adı Alaiye olarak değiştirilmiştir. Alaiye’nın alınmasıyla birlikte, Anadolu Selçuklu Devleti Akdeniz kıyılarında güçlü bir kalenin yanı sıra, hem deniz hem de karada güçlü bir dayanağa sahip olmuştur. Gelişen iç, dış ve transit ticaretinde Alaiye özel bir konuma ulaşmış, tarihi İpekyolu’nun Akdeniz’e açılan noktalarından biri olmuştur. Bugünkü mevcut surlar, büyük sarnıçlar, Tersane, Kızılkule, Tophane, Akşebe Türbesi ve İçkale’deki saray kompleksi Alaaddin’in yaptırdığı eserlerden bazılarıdır. Alaiye 1471’de Osmanlı hakimiyetine geçmiştir. Yukarı Kale’de bulunan Süleymaniye Camisi, bedesten, arasta ve geleneksel Alanya Evleri Osmanlı dönemi eserlerindendir. Kent, Cumhuriyet döneminde Atatürk’ün isteği doğrultusunda “Alanya” adını almıştır.
